3. De specialist
Wetten en regels
Oké, geluidsoverlast heeft dus impact op leefbaarheid. Dat is misschien niet superverrassend. Juist daarom moeten er duidelijke wetten en regels wat betreft geluidsoverlast zijn. Wanneer maakt iets écht te veel herrie? En wat zijn de regels als het om geluidsoverlast gaat?
Voor vliegvelden gelden er alleen wetten in bepaalde gebieden.
Elke luchthaven heeft eigen grenzen voor geluidsoverlast. Die gebieden heten geluidscontouren. Binnen deze gebieden gelden verschillende regels, zoals of er in het gebied gebouwd mag worden, of er nachtvluchten zijn toegestaan en hoeveel decibel geluid er geproduceerd mag worden. Vliegverkeer buiten die gebieden heeft geen regels voor geluid. In theorie mag een vliegtuig buiten de geluidscontouren dus zoveel herrie maken als het wil.
Geluidsoverlast veroorzaakt door buren is niet wettelijk vastgelegd.
Mocht je een bovenbuurman hebben die zijn muziek het liefst op standje 11 draait, dan is vaak niet wettelijk vastgesteld of dat mag of niet. Wel geldt in bijna alle gemeenten een verbod om geluidsoverlast te veroorzaken. Maar wat ‘overlast’ precies inhoudt, is niet vastgelegd. Sommige gemeenten hebben dit opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening, maar dat zijn er in Nederland niet zo veel. Gelukkig mag de politie wel ingrijpen wanneer je hinder ervaart door zelf te oordelen of het geluid te hard staat.
Voor godshuizen gelden ook geen landelijke regels.
Een gemeente mag hier regels over opstellen. Maar dat kan best lastig zijn, omdat ze ook rekening moet houden met de vrijheid van godsdienst.
De Wet geluidshinder stamt uit 1979.
Toen besloot de overheid dat iets geluidshinder is als minstens 10 procent van de mensen die het hoort, hinder ervaart. In 2021 komen er nieuwe wetten en regels over geluid. Dit gaat gebeuren met de nieuwe Omgevingswet.
Auto’s mogen meer lawaai maken dan vliegtuigen.
Omdat vliegtuigen eerder hinder veroorzaken dan auto’s – het geluid komt van boven, waardoor je er minder gemakkelijk voor kunt weglopen – is het aantal decibels dat ze mogen produceren lager. Het aantal decibels dat een autosnelweg produceert mag dus hoger liggen dan dat van een vliegveld.
’s Nachts mag de geluidsbelasting niet zo hoog zijn als overdag.
Geluidsbelasting wordt in de EU overal op dezelfde manier berekend met de eenheid Lden (noise level day, evening, night). Geluid dat ’s avonds (tussen 19.00 en 23.00 uur) en ’s nachts (tussen 23.00 en 07.00) wordt geproduceerd, telt achtereenvolgens 3 en 10 keer zwaarder dan het geluid overdag.
Meten of berekenen?
Om al deze geluidsregels te handhaven zijn een hoop metingen nodig, zou je denken. Toch wordt geluid over het algemeen berekend, niet gemeten. Ten eerste omdat het onmogelijk is om overal meetapparatuur te plaatsen. Maar vooral omdat geluid altijd anders klinkt. Erik Roelofsen, directeur van de Nederlandse Stichting Geluidshinder, vertelt hoe geluid berekend wordt.
"Gemeten geluid is vrijwel nooit hetzelfde. De richting van de wind kan de sterkte op een bepaalde plek enorm doen verschillen. En de wind is slechts een van de vele factoren. Berekenen is wel consistent. Omdat je wetten alleen op strakke cijfers kunt baseren, is berekenen de eerlijkste manier om een vast geluidsniveau te bepalen. Met een berekening boots je de werkelijkheid als het ware na. De hoogte van een vliegtuig, omgevingsfactoren, gemiddelde weersomstandigheden, snelheid en belading worden in de berekening meegenomen. Hiermee wordt een jaargemiddelde geluidsbelasting uitgerekend. Waarom een jaargemiddelde? Het kan dat er meer verkeer is in september dan in juni. Dat houdt in dat er in september een hogere geluidsemissie is dan in juni. Om die verschillen recht te trekken wordt er uitgegaan van een gemiddelde. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu toetst met enige regelmaat aan de hand van metingen of de berekeningen kloppen."
